अनुताप Summary in Malayalam

अनुताप Summary in Malayalam

अनुताप is a Hindi story written by the renowned writer, Premchand. The Summary of the remorse of a man who has committed a grave mistake. The story is set in a small village in India. The protagonist is a man named Hori. He is a poor farmer who is struggling to make ends meet. He has a wife and two children. One day, Hori is approached by a moneylender who offers him a loan.

अनुताप Summary in Malayalam

ഇന്ന് മനുഷ്യന്റെ ജീവിതം വളരെ തിരക്കേറിയതാണ്. തിക്കും തിരക്കും നിറഞ്ഞ ആധുനിക മനുഷ്യജീവിതത്തിൽ മനുഷ്യത്വത്തിന്റെ പ്രധാന ഗുണങ്ങളും ഘടകങ്ങളുമായ സ്നേഹം, കരുണ, മറ്റുള്ളവരെ അവരുടെ ആവശ്യങ്ങൾ കണ്ടറിഞ്ഞ് സഹായിക്കുന്ന യഥാർത്ഥ പരസ്നേഹം എന്നി വയ്ക്കാന്നും ഇന്ന് വലിയ പ്രാധാന്യം ഇല്ലാതായിക്കൊണ്ടി രിക്കുന്നു.

Most Popular: यह हमारा अधिकार है Summary in Malayalam

ഹിന്ദിയിലെ ആധുനിക സാഹിത്യകാരന്മാരിൽ വളരെ പ്രശസ്തനായ സുകേശ് സാഹ്നിയുടെ “” എന്ന ലഘുകഥ ആധുനിക ജീവിതത്തിൽ നഷ്ടപ്പെട്ടുകൊ ണ്ടിരിക്കുന്ന പരസ്പരബന്ധങ്ങളിലെ മാനുഷിക മൂല്യങ്ങളെ ക്കുറിച്ചാണ് പ്രധാനമായും പരാമർശിക്കുന്നത്.

अनुताप Summary in Malayalam 1

अनुताप‘ ലഘുകഥയുടെ വിശദമായ വിശകലനങ്ങളിലേക്ക് പോകുന്നതിനുമുമ്പ് എന്താണ്” ലഘുകഥ’ എന്നതിനെക്കു റിച്ച് ചെറുതായിട്ടൊന്ന് നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കാം.

ലഘുകഥ: ആധുനിക സാഹിത്യത്തിലെ ഏറ്റവും ശക്ത മായ ഒരു ശാഖയാണ് ചെറുകഥാസാഹിത്യം. ഒരു ജീവിത സാഹചര്യത്തെ ഹ്രസ്വമായി പ്രതിപാദിക്കുന്നതാണ് ചെറു കഥ. ഒരു ജീവിത സാഹചര്യത്തിന്റെ വിപുലമായ പ്രതിപാ ദനം നടത്തുന്നത് നോവലിലാണ്.

ചെറുകഥയിൽ നിന്ന് മറ്റൊ രു സാഹിത്യശാഖയായി ഈയടുത്ത കാലത്ത് ഉടലെടുത്തിട്ടുള്ളതാണ് ലഘുകഥ, “റ’ ഒരു ലഘുകഥയാണ്. ഇവിടെ നാം പ്രത്യേകമായി ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട ഒരു കാര്യം ലഘു കഥ എന്നത് ചെറുകഥയുടെ സംക്ഷേപമോ, ഹസ്വരൂപമോ, സാരാംശമോ അല്ല. മറ്റൊരുവിധത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, ചെറു കഥയെ ചെറുതാക്കുന്നതല്ല ലഘുകഥ.

ലഘുകഥയുടെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഒരു പ്രത്യേകത അത് രൂപത്തിലും ആകൃതിയിലും ചെറുതാണ് എന്നുള്ളതു തന്നെ യാണ്, എന്നിരുന്നാലും, മനുഷ്യഭാവങ്ങളും വികാരങ്ങളും ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള കൃത്യമായ ലക്ഷണങ്ങൾ തികഞ്ഞ ഒരു സാഹിത്യസൃഷ്ടിതന്നെയാണ് ലഘുകഥ.

അതിനാൽ തന്നെ ലഘൂകഥക്ക് സ്വന്തമായ ഒരു സാഹിത്യഅസ്ഥിത്വമുണ്ട്, ഒരു ജീവിതസാഹചര്യവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഒരു കഥാ കൃത്തിന്റെ മനസ്സിൽ ഉടലെടുക്കുന്ന അനുഭൂതിവിശേഷങ്ങ ളുടെ ഏറ്റവും ലഘുവായ വിവരണം ലഘുകഥയിലൂടെ കഥാകൃത്ത് നടത്തുന്നു. ലഘുകഥയുടെ ശീർഷകം വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്. ലഘുകഥയിൽ പ്രതിപാദിച്ചിട്ടുള്ള സംഗ തികളെ സൃഷ്ടമായി ഉൾക്കൊള്ളുന്നതായിരിക്കണം ലഘു കഥയുടെ ശീർഷകം.

‘अनुताप’ എന്നത് ആരോഗ്യം സംരക്ഷിക്കാനാകാതെ, ജീവിക്കുവാൻ വേണ്ടി കഠിനാദ്ധ്വാനം ചെയ്യേണ്ടി വരുന്ന തൊഴി ലാളിവർഗ്ഗത്തിന്റെ കഷ്ടപ്പാടുകളെ ക്കുറിച്ച് പ്രതിപാദിക്കുന്ന ഒരു ലഘുകഥയാണ്.

സുകേശ് സാഹ്നി: ഉത്തർപ്രദേശിലെ ലക്നൗ സ്വദേശി യാണ് സുകേശ് സാഹ്നി. സര്ക്കാരിന്റെ ഭൂഗർഭജലവിഭാഗ ത്തിലെ ഉദ്യോഗസ്ഥനാണ് സുകേശി. ആധുനിക ഹിന്ദി സാഹിത്യത്തിലെ വളരെ പ്രശസ്തനായ ഒരു ലഘുകഥാക ത്താണ് സുകേശ് സാഹ്നി. അതിശക്തമായ സാഹിത്യ ശാഖ യായി ലഘുകഥാ സാഹിത്യത്തെ സുകേശി മനസ്സിലാക്കു ന്നു, അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഏറ്റവും സൂക്ഷ്മമായ വിവിരണങ്ങൾ ലളിതവും ലഘുവുമായ രീതിയിൽ ലഘുകഥയിൽ നാം കാണുന്നു.

സുകശ്മജിയുടെ ലഘുകഥകൾ അധഃപതിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന സാമൂഹ്യമൂല്യങ്ങ ളെക്കുറിച്ചുള്ള ഉണ്ഠ, നഗരജീവിത ശൈലികൾ കയ്യെത്തിപ്പിടിക്കുവാനുള്ള പരക്കംപോച്ചിലിൽ ചവിട്ടിമെതിക്കപ്പെടുന്ന ഗ്രാമീണ ജീവിതത്തിന്റെ വർണ്ണനകൾ, സമൂഹത്തിന്റെ താഴെക്കിടയിലുള്ള മദ്ധ്യവർഗ്ഗ സമൂഹത്തിന്റെ ആശകളെക്കുറിച്ചും നിരാശകളെക്കുറിച്ചു മുള്ള ഹൃദയസ്പർശിയായ വർണ്ണനകൾ തുടങ്ങിയ വ കൊണ്ട് സമൃദ്ധമാണ്.

ഒപ്പം, ആധുനിക മനുഷ്യജീവിതത്തിൽ നിന്ന് നശിച്ചുപോയിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന മാനുഷിക മൂല്യങ്ങ ളെക്കുറിച്ചുള്ള ഉൽക്കണ്ഠ, ഗ്രാമീണ ജീവിതത്തിന്റെ നിഷ്കളങ്കത, നഗരവൽക്കരണത്തി നെ അപകടങ്ങൾ, നഗരസം സ്കാരത്തിന്റെ കാപട്യങ്ങൾ തുടങ്ങിയവയും സുകേശ് ജി യുടെ ലഘുകഥകളിൽ നിറഞ്ഞു നിൽക്കുന്നു. മനുഷ്യമന സിനെ സ്പർശിക്കതക്കവിധത്തിലുള്ള സൂക്ഷ്മമായ വൈകാരികവർണ്ണനകൾ സുകേശ്മി യുടെ ലഘുകഥക ളുടെ വലിയ ഒരു പ്രത്യേകതയാണ്.

നിരവധി പുരസ്കാരങ്ങൾ കൊണ്ട് ആദരിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ള സുകേശ്ശിയുടെ ‘അനുതാപ്’ എന്ന ചെറുകഥയിൽ താഴെ ക്കിടയിലുള്ള തൊഴിലാളി വർഗ്ഗത്തിന്റെ ജീവിത സംഘർഷ ങ്ങൾ, വിവശതകൾ എന്നിവ വളരെ വൈഭവത്തോടെ വിവ രിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.

കഥാസാരം: സർ… സർ… എന്ന വിളികേട്ട് യാത്രക്കാ രൻ തിരിഞ്ഞുനോക്കി. അതൊരു റിക്ഷാകാരനായിരുന്നു. റിക്ഷാകാരൻ പറഞ്ഞു: സർ, ഇന്ന് എന്റെ റിക്ഷയിൽ കയറി യാത്രചെയ്യുന്നതാണ് നിങ്ങൾക്ക് നല്ലത്. സാറിനെ സ്ഥിരം കൊണ്ടുപോകുന്ന അസ്സലാം കിരി സംബന്ധമായ അസു ഖത്താൽ ഇന്നലെ മരിച്ചു. യാത്രക്കാരന്റെ മനസ്സ് പെട്ടെന്ന് ഇന്നലത്തെ സംഭവങ്ങളുടെ ഓർമ്മകളിലേക്ക് പോയി. അയാൾ ഓർത്തു.

ഇന്നലെ നടരാജ തിയ്യേറ്ററിന്റെ മുൻപി ലുള്ള വലിയ കയറ്റം കടന്ന് മെയിൻ പോസ്റ്റോഫീസ് കെട്ടിടത്തിലേക്ക് അസ്സലമിന്റെ റിക്ഷയിലിരുന്ന് പോകുന്ന സമ യത്ത്. അസ്സലം കരഞ്ഞുകൊണ്ടാണ് സൈക്കിൾ റിക്ഷ ചവി ട്ടിയിരുന്നത്. അസ്സലം വളരെയധികം കിതച്ചുകൊണ്ട് തന്റെ കഷണ്ടി തലയിൽ പൊടിഞ്ഞിരുന്ന വിയർപ്പ് തുള്ളികൾ ഇട യ്ക്കിടക്ക് തുടയ്ക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു. ഇന്ന് അതേ

കയറ്റന ത്തിന്റെ അടുത്ത് മറ്റൊരാളുടെ റിക്ഷാവണ്ടിയിൽ ഇരുന്ന് യാത്രക്കാരൻ യാത്രചെയ്യുന്നു. അദ്ദേഹം ആ തടിച്ച

റിക്ഷാകാരനോട് പറഞ്ഞു: റിക്ഷ നിറുത്തുക. അദ്ദേഹം റിക്ഷയിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങി ടൂറിസ്റ്റ് ബംഗ്ലാവിന്റെ കയറ്റം കഴിയുന്നതുവരെ ഒരു അപരാധി യുടെ ഭാവത്തിൽ മനസ്താപത്തോടെ ആ റിക്ഷാകാമനുഷ്യത്വമില്ലായ്മയ്ക്ക് അനുതാപത്തോടെ യാത്രക്കാരൻ പ്രയശ്ചിത്തം ചെയ്തു.

ഇന്നലെ ആ കയ റ്റത്ത് എത്തിയപ്പോൾ, യാത്രക്കാരൻ സൈക്കിൾ റിക്ഷയിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങി നടന്ന് അത് ചവിട്ടിയിരുന്ന അസ്സലമിനോട് മനുഷ്യത്വം കാണിക്കേണ്ടതായിരുന്നു. താൻ ചെയ്യാതി രുന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഇന്ന് അയാൾക്ക് അനുതാപമുണ്ട്, അസ്സലം മരിച്ചുപോയി എന്ന് കേട്ടപ്പോൾ ഒരു പ്രായ ശ്ചിത്തം എന്നവിധത്തിൽ അതേ കയറ്റത്ത് വച്ച് മനുഷ്യത്വ ത്തോടെ റിക്ഷയിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങി നടന്ന് അയാൾ റിക്ഷാ ക്കാരനെ സഹായിച്ചു.

ബീഹാർ, ധാർഖണ്ഡ്, ഉത്തർപ്രദേശ്, ബംഗാൾ എന്നീ സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ യാത്രക്കാരെ കയറ്റി കൊണ്ടുപോകുന്ന സൈക്കിൾ റിക്ഷാകാർ ഉണ്ട്. വളരെ ദരിദ്രരാണ് അവർ. യാത്രക്കാരെ വെച്ച് കാലുകൊണ്ട് സൈക്കിൾ ചവിട്ടി ചലിപ്പിക്കുന്ന ഈ പട്ടിണി പാവങ്ങൾ തീരാ രോഗികളുമാണ്, കേരളത്തിൽ ഇത്തരം യാത്രാ വാഹനങ്ങൾ ഇന്ന് ഇല്ല.

അസ്സ ലമിനെ പോലെയൊരു സൈക്കിൾ റിക്ഷാക്കാരൻ ടെക്സ്റ്റ് പുസ്തകത്തിലെ 9 പേജിന്റെ അടിയിലെ ചിത്രത്തിലെ തുപോലെ ജീവിത ദുഃഖസംഘർഷങ്ങൾ തോളിൽ ചുമന്ന് ചുമന്ന് തളർന്ന അവസ്ഥയിലാണെന്ന് നാം മനസ്സിലാക്കണം. ഈ ചിത്രത്തിന്റെ ആരംഭത്തിൽ സൈക്കിൾ റിക്ഷയുടെ പടം ഉണ്ട്.

Conclusion:

The story of अनुताप is a story about redemption. It is a story about a man who made a mistake, but who was able to learn from his mistake and become a better person. The story teaches us that it is never too late to change and that we should always strive to be the best people we can be.

PSEB Class 9th English Summaries (Notes)

PSEB Class 9th English Summaries

The PSEB Class 9th English Summaries curriculum is a crucial component of students’ academic journey in Punjab, India. Designed to enhance language skills and literary comprehension, it encompasses various literary forms. PSEB Class 9th English Summaries pdf series aims to provide concise, insightful summaries of key texts, aiding students in understanding central themes and excelling in their examinations while fostering a deeper appreciation for literature.

PSEB Class 9th English Summaries (Notes)

PSEB English Main Course Book Class 9 Prose Summaries

Class 9th English Main Course Book Poetry Summaries

9th Class English Literature Book PSEB Supplementary Reader Summaries

In conclusion, the PSEB Class 9th English summaries offer a valuable resource for students seeking a comprehensive understanding of the curriculum’s key texts. English Summaries For Class 9 PSEB Pdf provide a convenient way to review essential literary works, aiding in exam preparation and fostering a deeper appreciation for literature. We hope that these 9th Class PSEB English Summaries have been helpful in enhancing students’ knowledge and proficiency in the English language.

PSEB Class 10th English Summaries (Notes)

PSEB Class 10th English Summaries

The PSEB Class 10th English Summaries curriculum is a crucial component of students’ academic journey in Punjab, India. Designed to enhance language skills and literary comprehension, it encompasses various literary forms. PSEB Class 10th English Summaries pdf series aims to provide concise, insightful summaries of key texts, aiding students in understanding central themes and excelling in their examinations while fostering a deeper appreciation for literature.

PSEB Class 10th English Summaries (Notes)

English Main Course Book Class 10 Prose Summaries

Class 10th English Main Course Book Poetry Summaries

10th Class English Book PSEB Supplementary Reader Summaries

In conclusion, the PSEB Class 10th English summaries offer a valuable resource for students seeking a comprehensive understanding of the curriculum’s key texts. English Summaries For Class 10 PSEB Pdf provide a convenient way to review essential literary works, aiding in exam preparation and fostering a deeper appreciation for literature. We hope that these 10th Class PSEB English Summaries have been helpful in enhancing students’ knowledge and proficiency in the English language.

PSEB 6th Class Hindi Summaries

PSEB 6th Class Hindi Summaries

Punjab State Board Syllabus PSEB 6th Class Hindi Summaries Pdf is part of PSEB 6th Class Summary In Hindi  provides students with essential knowledge and skills to master the eighth-grade education and excel in the field of Hindi. It serves as a crucial stepping stone in their educational journey, equipping them with a well-rounded foundation for higher studies and future endeavors.

PSEB 6th Class Hindi Book Summaries | PSEB Class 6 Hindi Summaries

  1. प्रार्थना Summary In Hindi
  2. वह आवाज़ Summary In Hindi
  3. संगीत का जादू Summary In Hindi
  4. जाह्नवी की डायरी Summary In Hindi
  5. मैं सबसे छोटी होऊँ Summary In Hindi
  6. दृढ़ निश्चयी सुशीला Summary In Hindi
  7. देश-प्रेम Summary In Hindi
  8. पेड़ की कहानी Summary In Hindi
  9. दोहा अंत्याक्षरी Summary In Hindi
  10. राष्ट्रीयता का तीर्थ खटकड़ कला Summary In Hindi
  11. कराहती दहाड़ Summary In Hindi
  12. शून्य…., नहीं अनन्त Summary In Hindi
  13. नर हो, न निराश करो मन को Summary In Hindi
  14. तीज Summary In Hindi
  15. पाँच प्यारे Summary In Hindi
  16. मदर टेरेसा Summary In Hindi
  17. एक बूंद Summary In Hindi
  18. तीन प्रश्न Summary In Hindi
  19. वायुयान के जन्मदाता : बिल्बर राइट और ओरविल राइट Summary In Hindi
  20. मैराथन की दौड़ Summary In Hindi
  21. साथी हाथ बढ़ाना Summary In Hindi
  22. आत्म बलिदान Summary In Hindi
  23. बाबूजी बारात में Summary in Hindi
  24. ईमानदार बालक Summary In Hindi
  25. बाल लीला Summary in Hindi

The PSEB 6th Class Summary In Hindi is a comprehensive summary of the Punjab School Education Board’s 6th class syllabus in Hindi. The summary is written in a clear and concise style, and it is easy to understand. It is a valuable resource for students who are preparing for their PSEB 6th class Hindi examinations.

PSEB 7th Class Hindi Summaries

PSEB 7th Class Hindi Summaries

Punjab State Board Syllabus PSEB 7th Class Hindi Summaries Pdf is part of PSEB 7th Class Summary In Hindi  provides students with essential knowledge and skills to master the eighth-grade education and excel in the field of Hindi. It serves as a crucial stepping stone in their educational journey, equipping them with a well-rounded foundation for higher studies and future endeavors.

PSEB 7th Class Hindi Book Summaries | PSEB Class 7 Hindi Summaries

The PSEB 7th Class Summary In Hindi is a comprehensive summary of the Punjab School Education Board’s 7th class syllabus in Hindi. The summary is written in a clear and concise style, and it is easy to understand. It is a valuable resource for students who are preparing for their PSEB 7th class Hindi examinations.

हाथी कैसे तोला गया Summary in Hindi

हाथी कैसे तोला गया Summary in Hindi

“हाथी कैसे तोला गया” एक महत्वपूर्ण गांधीवादी आंदोलन की कहानी है, जिसमें भारतीय स्वतंत्रता संग्राम के दौरान सैतान हाथी के उपयोग का विरोध किया गया। इस कहानी में गांधीजी के नेतृत्व में लोगों का एकजुट होकर सैतान हाथी के खिलाफ विशाल आंदोलन की दर्शाई गई है, जिससे भारतीय स्वतंत्रता संग्राम को मजबूती मिली।

हाथी कैसे तोला गया Summary in Hindi

हाथी कैसे तोला गया पाठ का सार

बहुत समय पहले की बात है कि हमारे देश में एक राजा राज्य करता था। प्रजा उसे बहुत चाहती थी। उसके पास एक हाथी था, जिसे वह बहुत प्यार करता था। एक बार उसके राज्य में सूखा पड़ा। बहुत समय तक वर्षा न होने के कारण अनाज पैदा न हुआ और लोग दुःखी रहने लगे। राजा ने लोगों के लिए अनाज के भण्डार खोल दिए। उसने ग़रीबों की सहायता के लिए अपने प्रिय हाथी के भार के बराबर सोना तोल कर ग़रीबों में बाँटने का निश्चय किया। पर एक उलझन यह थी कि इतने बड़े हाथी का भार कैसे तोला जाए ? उन दिनों भार तोलने की इतनी बड़ी मशीनें नहीं थीं। तब राजा ने प्रजा में यह घोषणा करवाई कि जो मनुष्य हाथी को तोलने का तरीका बतलाएगा, उसे वह सोने से भरी दस थैलियाँ इनाम में देगा।

हाथी कैसे तोला गया Summary images

बहुत-से लोगों ने सोचा लेकिन हाथी को तोलने का कोई उपाय न सूझा। अन्त में एक सेवक ने आकर बताया कि एक मछुआ हाथी को तोलने के लिए तैयार है। राजा अपने सेवकों के साथ हाथी को लेकर मछुआरे के पास गया। मछुआरे ने कहा कि पहले एक बड़ी नाव बनाई जाए। मछुआरे तथा राजा के सेवकों ने मिलकर सौ दिन मेहनत करके एक नाव तैयार की। उस नाव को समुद्र में उतारा गया। हाथी को नाव पर चढ़ाया गया।

नाव का बहुत-सा भाग पानी में डूब गया। जहाँ तक नाव पानी में डूबी मछुआरे ने वहाँ निशान लगा लिया। फिर हाथी को नाव से उतार कर सोना भर दिया गया। जब निशान वाले स्थान तक नाव पानी में डूब गई तब मछुए ने कहा यही हाथी के भार के बराबर सोना है। मछुए की सूझ-बूझ देखकर सब हैरान हुए। सभी ने उसकी प्रशंसा की। राजा ने उसे पुरस्कार दिया।

Conclusion:

“हाथी कैसे तोला गया” एक महत्वपूर्ण इतिहासिक घटना की यादगार कहानी है, जिसमें गांधीजी के नेतृत्व में भारतीय स्वतंत्रता संग्राम की एक अद्वितीय पहल को प्रस्तुत किया गया है। इसके माध्यम से हमें यह सिखने को मिलता है कि एक ऐसा आंदोलन जिसमें अहिंसा, संयम, और एकजुटता का महत्व हो, किसी भी दुश्मन को हार सकता है और स्वतंत्रता की प्राप्ति के लिए सहायक हो सकता है। इससे हमें गांधीवादी आदर्शों की महत्वपूर्ण भूमिका और अनूठी ताकत का आदर करने का संदेश मिलता है।

हमारा स्वास्थ्य Summary in Hindi

“हमारा स्वास्थ्य” एक महत्वपूर्ण पहलू है जो हमारे जीवन की क्षमताओं और खुशियों को प्रभावित करता है। इसका मतलब नहीं है केवल शारीरिक स्वास्थ्य, बल्कि भावनात्मक और मानसिक स्वास्थ्य भी शामिल है। यह कहानी हमें स्वस्थ जीवन की महत्वपूर्ण बातें सिखाती है।

हमारा स्वास्थ्य Summary in Hindi

हमारा स्वास्थ्य पाठ का सार

दुनिया में सबसे पहला सुख नीरोगी काया है। यदि हम स्वस्थ हैं तो सब कुछ अच्छा लगता है, सारे काम फुर्ती से हो जाते हैं, लेकिन यदि स्वास्थ्य ठीक न हो तो कुछ भी अच्छा नहीं लगता, स्वभाव में चिड़चिड़ापन आ जाता है। तन और मन को स्वस्थ रखने के लिए स्वच्छ रहने की आवश्यकता है।

हमारा स्वास्थ्य Summary images

अपने शरीर की सफाई के लिए हमें शरीर के सभी अंगों को साफ़ रखना चाहिए। रोज़ाना नहाना चाहिए। नहाते समय अपनी त्वचा के अनुसार साबुन का प्रयोग करना चाहिए। इससे शरीर की मैल भी धुलती है और शरीर के रोम-छिद्र भी खुलते हैं। शौच के बाद हाथ साबुन से अवश्य धोने चाहिएं। हाथ-मुँह पोंछने के लिए अपना ही तौलिया प्रयोग करना चाहिए। किसी दूसरे के तौलिये का प्रयोग नहीं करना चाहिए। तन के साथ-साथ कपड़ों की सफ़ाई भी आवश्यक है। हमेशा साफ़-सुथरे और इस्त्री किए हुए कपड़े ही पहनने चाहिएं।

अच्छे स्वास्थ्य के लिए हमें सन्तुलित आहार खाना चाहिए। हरी सब्जियाँ, दालें, फल, दही, पनीर तथा अंकुरित अनाज नियमित रूप से खाना चाहिए। इन सबसे हमारे शरीर में ऊर्जा आती है। दूध अपने आप में सन्तुलित आहार है। इसका सेवन सुबहशाम अवश्य करना चाहिए। खाने की वस्तुएँ ढकी हुई होनी चाहिए। फल और सब्जियों को प्रयोग में लाने से पहले धो अवश्य लेना चाहिए। पानी भी साफ़-सुथरा ही पीना चाहिए। जहाँ तक हो सके पानी को छानकर या उबालकर पीना चाहिए। हमें दिन में आठ-दस गिलास पानी अवश्य पीना चाहिए। इससे चेहरे और आँखों में चमक आती है।

शरीर को स्वस्थ रखने के लिए व्यायाम करना आवश्यक है। इससे शरीर भी स्वस्थ रहता है और मन भी स्वस्थ रहता है। व्यायाम हमें खुली हवा में करना चाहिए। मन में सकारात्मक सोच रखनी चाहिए। सकारात्मक सोच के लिए अच्छी प्रेरणादायक तथा महापुरुषों की जीवनियाँ पढ़नी चाहिएं। तन और मन की सफ़ाई के साथ-साथ घर की सफ़ाई भी आवश्यक है। घर को झाड़ लगाकर फ़िनायल डालकर पोंछा लगाना चाहिए। सभी चीजें अपने-अपने स्थान पर रखी रहनी चाहिएं। अस्तव्यस्त चीजें हों तो मन की एकाग्रता पर भी असर पड़ता है और आवश्यकता पड़ने पर समय पर वस्तु न मिलने से घर में झगड़ा भी होता है। घर का कूड़ा-कर्कट ढक्कनदार डिब्बे में ही डालना चाहिए। गड्ढों में और नालियों में पानी इकट्ठा नहीं होने देना चाहिए। कूलर, बाल्टियों और डिब्बों में, पानी की टंकियों में पानी इकट्ठा नहीं होने देना चाहिए। इन सब बातों को अपनाते हुए हम अपने आपको सदा स्वस्थ रख सकते हैं। कहा भी गया है-तन्दुरुस्ती हज़ार नियामत है।

Conclusion:

“हमारा स्वास्थ्य” कहानी हमें यह सिखाती है कि स्वास्थ्य ही सबसे बड़ी धन और समृद्धि है। यह हमारी शारीरिक, मानसिक, और भावनात्मक स्वास्थ्य का महत्व प्रमोट करती है और हमें अपनी देखभाल का सामग्री देती है। इसका संदेश है कि हमें स्वस्थ जीवन की प्राथमिकता बनानी चाहिए ताकि हम खुश, सकुशल, और सफल जीवन जी सकें।

हम सुमन एक उपवन के Summary In Hindi

हम सुमन एक उपवन के Summary In Hindi

“हम सुमन एक उपवन के” एक कहानी है जो एक उपवन में बसे वनवासियों की जीवन यात्रा को दर्शाती है। इस कहानी में प्राकृतिक सौंदर्य और आत्म-आवश्यकता के महत्व को उजागर किया जाता है।

हम सुमन एक उपवन के Summary In Hindi

हम सुमन एक उपवन के पाठ का सार

कवि हम सब मनुष्यों को फूल के समान मान कर कहता है कि यह धरती हम सबकी है जिस पर हमने जन्म लिया है। इस पर रहते हुए समान रूप से धूप-पानी हमने प्राप्त किया है। हवा के झूलों में हम झूले हैं। सूर्य और चाँद ने हमारे प्रति एक-सा अच्छा व्यवहार किया है। हमें भंवरों-सी मीठी आवाज़ प्राप्त हुई है। चाहे हमारे रूप-रंग अलग-अलग हैं पर हम सब धरती रूपी इस उपवन की शोभा हैं। इस आसमान के नीचे रहने वाले हम सब का ईश्वर रूपी माली एक ही है। कष्टों में रहकर भी हमने हंस-हंस कर जीना सीखा है। हम चाहे अमीर हों या गरीब हमने एक साथ मिल-जुल कर रहना सीखा है।

Conclusion:

“हम सुमन एक उपवन के” एक गहरे धार्मिक और दार्शनिक संदेश के साथ एक प्राकृतिक जीवन की महत्वपूर्ण कहानी है। इससे हमें प्राकृतिक संरक्षण और सहयोग की महत्वपूर्ण भूमिका का संदेश मिलता है।

नगर की सुंदरता Summary in Hindi

नगर की सुंदरता Summary in Hindi

“नगर की सुंदरता” एक कविता है जो विशेष तरीके से शहरों की जीवंत और विविधता को स्वरूपित करती है। इसके माध्यम से कवि नगर के विचारशीलता, गति, और जीवन की आकर्षण भरी दृश्यरूपता को बयां करते हैं। यह कविता हमें शहरी जीवन की सुंदरता को समझने के लिए एक नए दृष्टिकोण प्रदान करती है।

नगर की सुंदरता Summary in Hindi

नगर की सुंदरता पाठ का सार

महाराज कृष्णदेव विजयनगर को साफ़-सुथरा और सुन्दर बनाना चाहते थे। उन्होंने अपने मन्त्री को अपनी इच्छा बताई। महाराज की आज्ञा का पालन करते हुए मन्त्री विजयनगर को सजाने-सँवारने में लग गया। कुछ ही दिनों में विजयनगर की सुन्दरता की चर्चा दूर-दूर तक होने लगी। दूर-दूर से लोग उसकी सुन्दरता को देखने के लिए आने लगे। इससे महाराज बहुत ही खुश हुए। उन्होंने विजयनगर की सुन्दरता के बारे में दरबारियों की राय माँगी तो सभी दरबारियों ने एक ही स्वर में कहा कि विजयनगर की सुन्दरता में हमें कोई कमी नहीं दिखाई। देती। सभी ने विजयनगर की प्रशंसा की, लेकिन तेनालीराम चुपचाप बैठा रहा। उसे चुप बैठे देखकर महाराज ने कहा, “तेनालीराम, चारों ओर विजयनगर की प्रशंसा हो रही है, लेकिन तुम गुमसुम क्यों हो ?” तेनालीराम ने कहा कि महाराज विजयनगर की सुन्दरता में कुछ कमी रह गई है।

नगर की सुंदरता Summary images

महाराज के पूछे जाने पर कि क्या कमी रह गई है, तेनालीराम ने इसके उत्तर में कहा कि उस कमी को देखने के लिए आपको मेरे साथ नगर का भ्रमण करना पड़ेगा। महाराज ने कहा कि यदि तुम कमी को सिद्ध नहीं कर पाए तो तुम्हें मृत्यु दण्ड दिया जाएगा। तेनालीराम महाराज को लेकर एक बस्ती की ओर गये। बस्ती में पहुँचने पर मंत्रियों के चमचे तो महाराज की जय-जयकार करने लगे, लेकिन प्रजा में कोई उत्साह नहीं था। आगे बढ़ने पर महाराज ने अँधेरा ही अँधेरा देखा, वहाँ का माहौल बहुत-ही गन्दा था, लोग तरह-तरह की बीमारियों से पीड़ित थे। प्रजा को दुखी देखकर महाराज का दिल रो पड़ा। उन्होंने दुखी होकर तेनालीराम की ओर देखा।

तेनालीराम ने बताया कि नगर को सुन्दर बनाने के प्रयास में प्रजा की अनदेखी हुई है। महाराज ने तुरन्त आदेश दिया कि प्रजा के सुन्दर जीवन के बिना विजयनगर की सारी सुन्दरता बेकार है। अत: नगर की गन्दी बस्तियों को साफ़ किया जाए, बीमारों का इलाज करवाया जाए और बढ़े हुए करों को वापिस ले लिया जाए। महाराज के आदेश को तुरन्त अमल में लाया गया। नगर को सुन्दर बनाने का अभियान चल पड़ा। तेनालीराम का भी बहुत मान-सम्मान होने लगा।

Conclusion:

“नगर की सुंदरता” कविता हमें शहरों की जीवंत और विविध जीवनशैली की महत्वपूर्ण भूमिका को याद दिलाती है। यह हमें शहरों में छुपी सुंदरता को देखने और महसूस करने की प्रेरणा देती है।

जब मैं पढ़ता था Summary in Hindi

जब मैं पढ़ता था Summary in Hindi

“जब मैं पढ़ता था” एक किताब या कहानी के आरंभिक अनुच्छेद को संक्षेप में दर्शाता है, जो लेखक के पढ़ाई के दिनों की यादें और अनुभवों को साझा करता है। यह कहानी पढ़ाई और शिक्षा के महत्व को प्रमोट करती है।

जब मैं पढ़ता था Summary in Hindi

जब मैं पढ़ता था पाठ का सार

महात्मा गाँधी अपने जीवन के विषय में बताते हैं कि उनके पिता का नाम करमचन्द गाँधी तथा माता का नाम पुतली बाई था। पिता सत्यप्रिय, साहसी और उदार व्यक्ति थे। माता आस्तिक और अच्छे स्वभाव की महिला थीं। पोरबंदर में जन्म लेकर उन्होंने स्कूली शिक्षा राजकोट में प्राप्त की।

जब मैं पढ़ता था Summary Images

बचपन में ‘श्रवणपितृभक्ति’ नामक पिता के द्वारा लाई पुस्तक को पढ़कर और श्रवण कुमार की शीशे में तस्वीर देख श्रवण कुमार की तरह बनने की इच्छा तेज़ हो गई थी। वे हरिश्चन्द्र की सत्यवादिता से बहुत प्रभावित हुए थे। तेरह वर्ष की आयु में उनका विवाह कस्तूरबा से हो गया था। शिक्षा प्राप्ति में उन्होंने सुलेख का महत्त्व समझा। अपने संस्कृत-अध्यापक की प्रेरणा से उन्होंने संस्कृत सीखी। पढ़ाई में ये सामान्य थे। इनका मन व्यायाम करने, क्रिकेट या फुटबाल खेलने में नहीं लगता था। ये अपने पिता की सेवा करना चाहते थे। एक बार आकाश में बादलों के कारण ये समय का ठीक अनुमान नहीं लगा पाए थे और शाम के व्यायाम के लिए ठीक समय पर न पहुँच पाने के कारण इन्हें जुर्माना देना पड़ा था जिसका इन्हें दुख था कि झूठा न होने पर भी उन्हें दंडित किया गया, तब उन्होंने जाना था कि सच बोलने वाले को असावधान भी नहीं रहना चाहिए।

Conclusion:

“जब मैं पढ़ता था” कविता हमें बचपन की पढ़ाई के लम्हों की यादों को जीवंत करती है और शिक्षा के महत्व को महसूस कराती है। इसके माध्यम से हमें ज्ञान और सीखने की महत्वपूर्ण भूमिका का आदर करने का संदेश मिलता है।

मेरी अभिलाषा है Summary in Hindi

मेरी अभिलाषा है Summary in Hindi

“मेरी अभिलाषा है” एक गाने का शीर्षक हो सकता है जो व्यक्ति की इच्छाओं, सपनों, और आकांक्षाओं को दर्शाने का संदेश पहुंचाता है। यह गाना व्यक्ति के जीवन में सफलता और संवाद की उम्मीद को जताता है।

मेरी अभिलाषा है Summary in Hindi

मेरी अभिलाषा है पाठ का सार

‘मेरी अभिलाषा है’ नामक कविता में कोई बालक प्रकृति के अद्भुत गुणों से प्रभावित होकर स्वयं वैसा बनना चाहता है। वह सबको सुख बाँटना चाहता है। वह सूरज के समान दमकना, चाँद के समान चमकना और तारों की तरह झिलमिलाना चाहता है। उसकी इच्छा है कि वह फूलों की तरह सुगंध फैलाए और पक्षियों की तरह वह सदा चहकता रहे। कोयल की तरह उसकी आवाज़ सबको प्रसन्नता प्रदान करे। वह आकाश जैसी स्वच्छता, चन्द्रमा जैसी ठंडक, धरती-सी सहनशीलता और पर्वत-सी स्थिरता पाना चाहता है। वह बादलों-सा उपकारी बनना चाहता है। सागर की लहरों की तरह लहराना चाहता है और दूसरों की सेवा में स्वयं को अर्पित कर देना चाहता है।

Conclusion:

“मेरी अभिलाषा है” एक गीत है जो हमें यह याद दिलाता है कि हर व्यक्ति के जीवन में सपने और आकांक्षाएं होती हैं, जिन्हें पूरा करने का दृढ़ संकल्प रखना चाहिए। यह हमें यह सिखाता है कि संघर्षों और प्रतिक्रियाओं के बावजूद, अपने लक्ष्यों की प्राप्ति संभव है और संवाद की साधना उन्हें हासिल करने में मदद कर सकती है। इस गाने के संदेश से हमें आत्म-समर्पण और संघर्ष के माध्यम से सपनों को हकीकत में बदलने की प्रेरणा मिलती है।